Boekrecensie: Het kleine meisje van meneer Linh

Boekrecensie: Het kleine meisje van meneer Linh door Mady Maeriën.

Auteur: Philippe Claudel

Uitgever: De bezige Bij, 2005

ISBN 90 234 18557

Pagina’s :143

Het Verhaal

Hoe het begon…

Het dorp van meneer Linh is verwoest door oorlog. Zijn zoon en schoondochter zijn door een bom overleden terwijl ze op de rijstvelden aan het werken waren. Meneer Linhs vrouw was reeds eerder heengegaan.

Vele van de bewoners hebben deze aanval niet overleefd maar Meneer Linh is een van de weinige overlevende. Hij wordt, samen met anderen, als vluchteling op de boot gezet. Het enige wat hij bij heeft is een kartonnen valiesje met kleding en een linnen zakje met aarde en zijn kleine meisje dat zes weken oud is.

Vluchteling

Na zes maanden varen wordt de boot aangelegd. Op de kaaien staat een vrouw te wachten die meneer Linh en zijn kleine meisje naar een opvangcentrum begeleidt. Hij komt terecht in een grote slaapzaal waar nog andere vluchtelingen verblijven.

De eerste dagen blijft meneer Linh met zijn kleine meisje in de zaal. En dan gaat hij naar buiten op aanraden van de vrouw van de kade. Tijdens zijn wandelingen ontmoet hij op een bank een dikke meneer, Barger. Ook een weduwenaar. Hoewel ze elkaars taal niet begrijpen, praten ze en worden vrienden. Een vriendschap die beiden uit de eenzaamheid trekt. Stelselmatig doet Barger zijn levensverhaal uit de doeken tegen zijn vriend. De bank is bijgevolg hun dagelijkse ontmoetingsplaats. Tot meneer Linh naar een ander plaats wordt verhuisd buiten de stad. De twee vrienden missen elkaar en meneer Linh gaat samen met zijn kleine meisje op zoek naar zijn vriend.

2. Schrijfstijl

Het boek is heel vlot geschreven en leest als een trein. Er worden geen dure woorden gebruikt, geen superlatieven en geen complexe zinnen. De zinnen zijn afwisselend kort en lang. De beschrijvingen van zowel het landschap, de personages en gebeurtenissen zijn efficiënt zonder overbodige bijvoeglijke naamwoorden. Het verhaal is duidelijk opgebouwd in een auctoriaal vertelperspectief (de alwetende verteller) dat perfect past in dit verhaal en het ook nodig heeft. Er zijn meerdere momenten van climax en rust ingelast, maar altijd op een aanvaardbare manier zodat ze ook in realiteit zouden  kunnen gebeuren.

3. Beoordeling

Er zijn drie hoofdpersonages: meneer Linh, zijn kleine meisje (kleindochter) en de dikke meneer Bark. Bijrolspelers zijn de vrouw van de kade, een jonge verpleegster die als tolk fungeert en hele familie in het opvangcentrum die zijn taal spreken.

De hoofdpersonages Linh en Barger zijn, naargelang het boek vordert, met een bevredigende en verrassende diepgang uitgewerkt. Het kleine meisje wordt niet verder uitgediept, maar dat is ook niet nodig. Het blijft het hele verhaal door een rustig kind. De personages zijn ook herkenbaar als je je kan inleven in verschillende situaties. Wereldthema’s zoals oorlog, dood, verlies, vluchtelingen, asiel, opnieuw beginnen, … komen aan bod maar worden niet materialistisch uitgediept. Hoe de vluchtelingen worden opgevangen, waar, de organisatie, … is ondergeschikt. Het is eerder de geestelijke impact die deze thema’s hebben op de personages zonder spiritueel te zijn of een overdreven psychoanalyse te moeten door ploeteren. Hoe gaat ieder personage hier geestelijk mee om; oorlog, eenzaamheid, verlies,… . Tijdens het lezen vraag je je af: wat zou ik doen? Hoe zou ik reageren? Hoe zou ik me voelen?

Hoewel oorlog en verlies serieuze thema’s zijn, zit in het verhaal ook een verfijnde s humor. Claudel speelt met taal en de taalbarrières. Zo betekent de naam Sang Diû (het kleine meisje) in Linhs taal ‘Zachte Ochtend’. In het Nederlands wordt de naam uitgesproken als Sans Dieu (zonder God). Op het einde van het boek wordt deze speling duidelijk. Ook Tao-Laï is zulke taalspeling. Bijvoorbeeld dat Barger naar Linhs naam vraagt. Doordat Linh de taal niet begrijpt zegt hij ‘Tao-Laï’, waardoor Barger denkt dat het Linhs naam is. In werkelijkheid betekent het Goedendag.

Meneer Linh is een oude man en wordt als een eenvoudig, zorgzaam en niet intellectueel man neergepend. Uiteraard is het dan verrassend dat er diepgaande uitspraken gedaan worden door hem. ‘Het leven vliegt voorbij; het leven dat prille lotusknoppen verandert in grote, volle bloemen langs de oevers van de meren.’

Hoewel het boek perfect blijkt te zijn, heb ik toch een puntje van kritiek. In het begin worden er iets te veel herhalingen gegeven die overbodig lijken. Bijvoorbeeld: ‘Haar ouders hadden haar Sang Diû genoemd…’ Een regel verder ‘Zo hadden ze haar genoemd’. Of een ander voorbeeld: ‘hij sluit zijn ogen en vergeet de gezinnen…’ Een regel verder ‘Hij sluit zijn ogen; en denkend aan…’

‘Het kleine meisje van meneer Linh’ evolueert soms verrassend maar het einde is helemaal om van in de lucht te springen.

Niet zozeer feiten zijn doorslaggevend in dit boek, maar wel de emotionele kant. Claudel heeft emoties en geestelijke toestanden van de personages met weinig woorden kunnen beschrijven. Het boek gaf de indruk intriest te zijn, maar tegelijktertijd is Claudel erin geslaagd om door de verfijnde humor dit wat af te zwakken.

4. De auteur

Philippe Claudel is geboren in Frankrijk in 1962. Hij is niet alleen een Franse auteur, maar ook een scenarioschrijver en filmregisseur.

Hij debuteerde in 1999. Sindsdien zijn er 30 werken van hem verschenen. In 2003 brak Claudel door met de roman ‘Les âmes grises’ dat in 2005 ook verfilmd is. Tussen 2000 en 2009 heeft hij verschillende prijzen in de wacht gesleept.

Mady Maerien 18/6/2019