Heather Morris
De Auteur
Heather Morris is een Nieuw Zeelandse schrijfster die in Australië woont. ‘De tatoeëerder van Auschwitz’ was aanvankelijk een filmscript (2006). Pas in 2018 is dit als een novelle gepubliceerd. Nadien volgde nog ‘Cilka’s Journey’ (2020) en ‘the three sisters’ (2021). Allen verhalen waarin overlevenden van Auschwitz vertellen over deze gruwelperiode. ‘De tatoeërder van Auschwitz’ is ontstaan doordat Heather en Lale Sokolov – de verteller in deze novelle – bevriend waren. Sokolov heeft vanaf 2003 tot zijn dood in 2006 verteld over Auschwitz aan Morris. Op haar beurt heeft ze Lale’s getuigenissen in boekvorm gegoten.
De vertaling is door Karin de Haas gebeurd. Deze dame is niet aan haar proefstuk toe: meerdere boeken van Heather Morris en uiteraard ook nog werken van andere auteurs, heeft ze in een Nederlandstalig kleedje gestoken, waardoor wij kunnen genieten van Engelstalige literatuur.
Korte samenvatting boek
‘De tatoeëerder van Auschwitz’ gaat over de Slovaakse Lale Sokolov die in 1942 gedeporteerd wordt naar het concentratiekamp Birkenau. Hij wordt daar ‘tewerkgesteld’ als tatoeëerder en krijgt zo enkele faveurs. Daardoor kan hij ook andere gevangenen helpen. Sokolov leert Gita kennen en ze worden verliefd.
Leeservaring
Een logische opbouw en een eenvoudig taalgebruik laten het verhaal lopen op wieltjes. Er worden zaken verteld die nog maar weinig aan bod zijn gekomen in de literatuur. Zoals bijvoorbeeld de Roma-deportaties en de verschillende kleuren driehoeken op de uniformen. Meestal wordt er alleen aandacht besteed aan de gele sterren die Joden verplicht waren te dragen in het openbaar. De jacht op de Roma en hun beoogde uitroeïng komt (te) weinig aan bod. In dit verhaal nemen de Roma ook een degelijke plaats in.
De geschiedenis en de politieke positie van Slowakije in WO2 wordt ook kenbaar gemaakt. Het verhaal is er niet op gebouwd, maar het is wel informatie dat de getuigenis van Lale ondersteunt en het maakt ook deel uit van de reden dat Lale Solokov is gedeporteerd.
Werkpunten
Hoewel er emotioneel zeer aangrijpende zaken gebeuren en dat er vanuit kan gegaan worden dat de verteller – Lale – zijn leven lang gebukt gegaan is onder opgelopen trauma’s, komt niet tot zijn recht in dit boek. Het is eerder opsommend en nogal droog verteld. Het emotionele ontbreekt er aan. Als we dan gaan kijken hoe het boek ontstaan is en dat Morris bevriend geraakt is met Lale, dan is deze ‘afstandelijkheid’ enigszins te vatten.
Teleurstellend is ook dat er pas in het laatste derde van het boek door flashbacks achtergrondinformatie gegeven wordt over het vroegere leven van Lale. Over zijn thuis, zijn beroep, zijn ouders en zijn leven. Op het einde van het verhaal waar emotionele ontladingen gebeuren, die als vuurpijlen van het blad moeten afspatten, is hier alles met een heet strijkijzer plat gestreken en gesteven. Het lijkt erop dat er snel een einde is gebreid de dag – of enkele uren- voor de deadline.
Verwachtingen niet ingelost
Na enkele andere gelijkaardige ‘oorlogsgetuigenissen’ van andere auteurs gelezen te hebben waren de verwachtingen hoog. Elk perspectief is anders en telkens komen we meer te weten over de slachtoffers, de gevangenen, maar zeker ook over de machthebbers, officieren, soldaten, … . Op dit gebied blijf ik in ‘De tatoeëerder van Auschwitz’ toch wel op mijn honger zitten. Omdat dit het eerste werk is van Morris dat ik gelezen heb, kan ik nog niet vergelijken met haar andere boeken.
Conclusie
Qua opbouw en enkele zaken die in deze roman aangestipt worden waar anders over gezwegen wordt, is dit een goed boek. Op gebied van emotionele betrokkenheid is dit een laagvlieger. Sommige episodes hadden meer uitgewerkt mogen worden, anderen veel minder.
Links
Wie het concentratiekamp Auschwitz-Birkenau wil bezoeken of meer info wenst, kan op deze link terecht.
Doordat wereldwijd verzetsstrijders achter de schermen gestreden hebben voor onze vrijheid, dienen zij ook herdacht en geëerd te worden. Op de facebookgroep ‘Helden van het verzet’ wordt dagelijks een verzetsstrijder in het licht gezet.
Voor liefhebbers van oorlogsromans :
Boekrecensie: Een hart van prikkeldraad
De postbezorgster van Parijs: Boekrecensie
Op www.hebban.nl/!/madymaerien kan je mij volgen. Wat ik wil lezen, wat ik aan het lezen ben, recensies, …
| Uitgeverij: Harper Collins |
| Pagina’s: 317 |
| Genre : oorlog – op waargebeurde feiten gebaseerd – biografisch |
| Mijn waardering * * matig |