Auteur: Lisette Lewin 1991 Aantal pag. 426 Uitgeverij Nijgh en Van Ditmar
In het kort
Greetje van der Plas is 17 jaar wanneer WO2 doorbreekt. Ze is Christelijk opgevoed en woont samen met haar ouders in het kleine dorpje Katwijk.
Greetje wordt op straat geroepen door een 50- jarige Duitse officier die haar uitnodigt om met hem mee uit te gaan die avond. Op een seconde tijd beslist ze om dit te doen.
Wanneer de oorlog voorbij is, gaat ze studeren en heeft ze nog enkele vriendjes. Maar haar Duitse officier kan ze niet uit haar hoofd zetten. Evenmin haar andere vriendjes.
Greetje blikt in 1953 terug op haar leven en welke invloed ze heeft gehad in anderen in hun levens.
Het boek is gebaseerd op een rechtbankverslag over een Franse minnares van een Duitse officier. Het begint en eindigt ook met een krantenartikel.
‘Een hart van prikkeldraad’ is een roman dat gemengde gevoelens oproept, in het kader van een recensie. Enerzijds de schrijfstijl, anderzijds de inhoud. Daarom zal ik dit opsplitsen.
Stijl
Tot en met pagina 53 is het à staccato en zonder enig gevoel of ritme geschreven. Het is eerder een opsomming van feitjes en een opeenstapeling van korte zinnen. Vanaf pag. 53 leest het iets vlotter en wordt het een verhaal. Ook dialogen krijgen nu hun bestaansrecht. Toch bleef het eerder vervelen en oppervlakkig. Op pag 90 dacht ik te stoppen met lezen en het boek 1 ster te geven. In dat geval lees ik het einde – de laatste 3 à 4 pag. – en daarom besloot ik om toch maar het boek helemaal uit te lezen.
Naargelang het verhaal vordert, wordt de schrijfstijl losser en leesbaarder en is inhoudelijk ook actiever.
Er worden veel flashbacks gemaakt maar ook dromen worden gebruikt. De flashbacks zijn duidelijk te volgen. De veelvuldige dromen daarentegen zijn soms moeilijk te volgen.
Het spijtige is ook dat er veel Duits in gebruikt wordt en er nergens vertalingen in het boek staan. Nochtans zou dit nuttig kunnen zijn en ook aangenamer om te lezen. Ook in het kader van het veelvuldig gebruik van liedjes (meestal Duitse, soms Engelse) zouden vertalingen wenselijk zijn. Een andere optie is om een deel van de liedjes weg te laten.
Inhoudelijk
Het thema is vooral haat en wraak met als tegengewicht liefde.
Er zijn veel oorlogsromans geschreven. De meesten zijn gebaseerd op waargebeurde verhalen en getuigenissen. Wat Lewins roman onderscheidt van die anderen is de inhoud, het perspectief maar er wordt ook nadruk gelegd op het psychologische. In ‘hart van prikkeldraad’ lezen we het verhaal van een moffenhoer van de Duitse bezetter. Daardoor wordt ook de kant van De Duitse bezetter belicht. Wat doen ze? Hoe gaat het langs die kant in zijn werk? Is het bij de bezetter allemaal rozengeur en maneschijn?
Daarnaast wordt gedocumenteerd hoe mensen staan tegenover ‘verraders’ en hoe ‘verraders’ zich voelen.
Buiten passages die voor sommige lezers gruwelijk, hard, walgelijk en onverteerbaar kunnen zijn, zijn er ook aandoenlijke dingen. Zoals met de pop Elvira.
Een kritiek punt op de inhoud is dat het soms wat langdradig is . Er wordt bijvoorbeeld op een moment een hele eucharistieviering uitgelegd en de uitleg over een wit kerkje. Dit draagt niet bij tot het inhoudelijke van het boek, maar verveelt eerder.
Er zijn toch wel enkele verrassingen en omwentelingen in het verhaal die het boek interessant maken. Ook geschiedkundig klopt het verhaal. Lewin heeft goed opzoekwerk verricht.
Personages
Er komen geregeld nieuwe personages bij, maar het blijft te kauwen. Lewin maakt een duidelijk onderscheid tussen hoofd- en bijrollen. De hoofdpersonages krijgen stelselmatig vorm en worden goed uitgewerkt. De bijrollen blijven oppervlakkig uitgewerkt.
De karakters van de personages zijn niet echt uitbundig en staan ook niet loodrecht tegenover elkaar. Ze hebben verschilpunten, maar niet extreem.
Citaten
Zonder de inhoud prijs te geven, haal ik graag citaten aan.
p. 129 ‘Iedereen heeft recht op zijn eigen mening. We hoeven er toch niet over te debatteren?’
p; 241: ‘ik ben niet bang voor vergelding. Ik ben bang voor de toekomst’
Conclusie
‘Een hart van prikkeldraad’ is een oorlogsroman gebaseerd op waargebeurde feiten maar kan toch ook als psychologische roman door het leven.
Het is in een aparte stijl geschreven. In het begin houterig en gevoelloos zonder veel actie. Maar als je verder leest is het boek wel de moeite waard om gelezen te worden.
Auteur:
Lisette Lewin is zelf Joodse en zat ook ondergedoken op verschillende schuiladressen tijdens de oorlog. Haar ouders waren zakenmensen. Weinige familieleden van haar hebben de oorlog overleefd.
Ze heeft verschillende romans geschreven en is ook journaliste.
Van 1983 tot 2012 heeft ze 10 romans.
Mady Maeriën
1/4/2024
Op de leescommunity Hebban kan je me ook volgen.